In 1994 debuteerde Arnon Grunberg met Blauwe maandagen. Zijn achste roman, Huid en haar, verscheen in 2010. Dit boek behaalde zowel de shortlist van de Libris Literatuurprijs als die van de AKO Literatuurprijs. Ik vond Tirza (2006) echt een geweldig boek (lees hier mijn recensie), maar Onze oom (2008) kon ik maar moeilijk verteren. Wat vond ik van Huid en haar?

Hoofdpersoon Roland Oberstein, universitair docent in de VS, is gelukkig ‘omdat hij niets wil wat hij niet kan krijgen. Wat hij wil, kan hij krijgen. Wat hij niet kan krijgen, wil hij niet.’ Zo eenvoudig is het recept voor geluk. De gescheiden man heeft een vriendin in Nederland, Violet, die vreemdgaat met een ander. Oberstein zelf deelt op zijn beurt het bed met Lea, die op die manier háár man bedriegt. Maar die man – een vooraanstaand bestuurder in New York – heeft een geheime relatie met een jongeman die hij chanteert. Dan hebben we nog Obersteins ex-vrouw Sylvie, die een depressieve vriend heeft. Ze eist van Oberstein dat hij jaarlijks een semester in Nederland doceert, om zo de zorg voor hun gezamelijke zoon Jonathan te delen. Oberstein maakt van die gelegenheid gebruik om seks te hebben met een studente. Kortom, het boek zit vol ingewikkelde relaties en overspel en wordt naar het einde toe steeds tragischer.

Roland Oberstein is wat je noemt een workaholic: hij is voortdurend met zijn onderzoek bezig en vindt bijvoorbeeld de plichtmatige telefoongesprekken met zijn zoontje zonde van zijn tijd. De figuur Oberstein is onderkoeld, om niet te zeggen kil. Het ontbreekt hem aan empathie. Oberstein bekijkt alles economisch. Dit blijkt uit de vaak absurde dialogen, die Grunberg als geen ander kan schrijven. Soms zijn de reacties van de personages zo onbegrijpelijk, dat het komisch wordt.

‘Waarom moet je altijd werken? En waarom vertel je nooit iets? Waarom ben je zo gesloten?’
‘Als ik iets te vertellen heb, zeg ik het.’
‘Maar je bent toch geen machine?’
‘Dat weet ik niet.’

(…)

‘Je hebt toch wel gevoelens?’ vraagt ze.
‘Ja. Maar waarom zou ik andere mensen daarmee lastigvallen?’
‘Ik ben je vriendin.’
‘Ik vind dat ik ook mijn vriendin niet moet lastigvallen met gevoelens van voorbijgaande aard.’

In Nederland verliest Oberstein de controle over zijn leven. Het is niet meer zo eenvoudig, de wet van vraag en aanbod, die hij ook op het concept ‘geluk’ toepast, geldt niet meer. Als econoom had hij zichzelf wijs gemaakt dat mensen ‘inruilbaar’ zijn, en zich daarop moeten voorbereiden. Maar de vraag is hoe hij het vindt als hij zelf ingeruild wordt.

Het thema van het boek sprak me niet aan. Het draait allemaal om de uitoefening van macht, hoe de ene mens in de greep is van de andere mens (vandaar ook de Holocaust-verwijzingen). Het afstandelijke personage Oberstein is niet prettig, hoewel zeker interessant. Grunberg levert uiteraard volop kritiek op de (Nederlandse) samenleving, wat boeiende passages oplevert. Maar ik vind Huid en haar absoluut geen aanrader.