Hoge verwachtingen had ik van Pier en oceaan (2012), de grote Zeeuwse roman van Oek de Jong. Nadat ik op tv het gesprek dat Wim Brands met de schrijver voerde had gezien, wilde ik niets anders dan het boek zo snel mogelijk lezen. En ik moet zeggen: het was een heerlijke leeservaring, ik vond het echt spijtig dat ik het boek – dat ruim 800 pagina’s telt – uit had. Oek de Jong kan zich ontzettend goed inleven in zijn personages, en is daardoor in staat zeer heldere beelden op te roepen, alsof ik er als lezer zelf bij ben.

De roman bestaat uit vijf delen, waarin telkens een bepaalde periode centraal staat, van 1944 tot en met 1971. Maatschappelijke veranderingen worden subtiel zichtbaar gemaakt. De opgroeiende Abel is het hoofdpersonage in Pier en oceaan. Toch draait het in de eerste twee delen vooral om zijn moeder Dina. Maar dat is ook wel weer begrijpelijk, mede door haar is Abel geworden wie hij is. Daar is Dina zelf ook van overtuigd: de dingen die zijn gebeurd, de schande van het ongehuwd zwanger zijn, hebben een uitwerking gehad op haar zoon (p.736).

Pier en oceaan is een typische ontwikkelingsroman: het proces van de geestelijke en lichamelijke groei van hoofdpersoon Abel tot zijn volwassenheid staat centraal. Tegelijkertijd is het boek ook een familiegeschiedenis. De levens van Abels vader Lieuwe, zijn opa Roorda en zijn moeder Dina worden ook beschreven, ieder in hun eigen tijd en omgeving. Op die manier maakt Oek de Jong duidelijk dat Abel al vanaf zijn geboorte een hele geschiedenis in zich draagt, namelijk die van zijn ouders. Abels ouders zijn op hun beurt weer getekend door Abels grootouders. Zo worden in Pier en oceaan meerdere verhalen verteld, van drie generaties Roorda.

Het landschap speelt een grote rol in het boek en is sfeerbepalend. De geschiedenis begint in het naoorlogse Amsterdam, waar Dina opgroeit in een beklemmende omgeving. De periode in haar leven aan de kust, waarin ze een lesbische relatie heeft met Elena, is bepalend voor haar verdere leven. De zee geeft haar het gevoel van vrijheid, een vrijheid die ze moet opgeven vanwege haar gezin. De familie leeft in Abels jonge jaren in Friesland, waar ook zijn opa en oma van vaders zijde woonachtig zijn. Vanwege vader Lieuwes ambities vertrekt het gezin naar Zeeland. Het grootste gedeelte van de roman speelt zich af op Zuid-Beveland. Oek de Jong groeide zelf op in Goes, en dat is goed te merken. De lezer krijgt prachtige beelden voorgeschoteld van onder meer het Sas aan de Oosterschelde, Vlissingen, de Walcherse kust en Domburg.

Abel is voortdurend zoekende. Hij weekt zich los van zijn ouders, van zijn kerkelijke opvoeding. Hij gaat verschillende vriendschappen aan, heeft vriendinnetjes, ontdekt de muziek. Tussendoor zijn daar die allesbepalende ervaringen, zoals een bezoek aan Gent, de zelfmoord van een jongen die hij nauwelijks kent, de nacht op de Roggeplaat.

Abels leven is misschien een leven als zovelen (en dat levert een prettige herkenning op), maar tegelijkertijd is zijn geschiedenis fascinerend en intens, spannend en ontroerend. Oek de Jong sleurt de lezer mee en weet met zijn zintuigelijke beschrijvingen de lezer keer op keer te raken. Pier en oceaan is al voor meerdere literaire prijzen genomineerd en werd door de pers lovend ontvangen. En terecht. Lees dit boek!

Volg dit blog via Bloglovin’, Facebook of Twitter door op de onderstaande buttons te klikken of vul in de rechterzijbalk je e-mailadres in, klik op ‘Bevestigen’ en ontvang van iedere blogpost een bericht!