Op 2 september 2012 was ik op Manuscripta, bij de opening van het boekenseizoen. Nieuwsgierig zat ik in een volle zaal te wachten op Arthur Japin (1956). Hij kwam vertellen over zijn jongste roman. ‘Dit is de allereerste keer dat ik ga vertellen over dit nieuwe boek,’ sprak de schrijver. Japin schrijft het liefst over de eenling, die moet worstelen om overeind te blijven. Maar buiten is het feest (2012) gaat over zo’n eenling die moest zien te overleven: een zangeres die moedig naar buiten treedt, nadat ze als kind seksueel is misbruikt.

Na deze eerste kennismaking met Japins nieuwste roman was ik niet direct enthousiast. De hoofdpersoon Zonne/Weijntje trok me niet zo aan. Later begreep ik dat zangeres Karin Bloemen de inspiratiebon voor dit verhaal is geweest (bron). Japin baseert zijn romans altijd op historische feiten en waargebeurde geschiedenissen. Dit vormt hij dan om tot fictie. Gaandeweg raakte ik toch geïnteresseerd. Ik hoorde goede berichten over het boek en ik hou van Japins poëtische stijl en prachtige sfeerbeschrijvingen. Ik was dan ook blij met de keuze van de Boekbloggers leesclub.

Het verhaal is geschreven vanuit twee perspectieven: die van het jonge meisje Weijntje en van de inmiddels volwassen vrouw Zonne. Wanneer Weijntjes ouders uit elkaar gaan, komt er een stiefvader in huis. Hij begluurt Weijntje en haar zusjes. Later gaat dit over in seksueel misbruik. Weijntje heeft zangtalent en neemt haar artiestennaam Zonne aan. Ze ontdekt dat het podium voor haar een veilige plek is. Juist daar kan haar niks gebeuren, ze heeft dan zelf in de hand hoe men haar ziet. Zonne staat als volwassen vrouw voortdurend in de schijnwerpers (en de media-aandacht is daar de keerzijde van). Het succes op de bühne is de ultieme wraak op de man die haar en haar zusjes keer op keer misbruikte. Dit gegeven – het bekeken worden en de keuze om naar buiten te treden – wordt tot vervelens toe uitgelegd.

Zonne wordt geconfronteerd met haar verleden: ze gaat naar de rechter om de voogdij over haar nichtje Lotte te krijgen. Zonnes zus is zwanger geraakt van de stiefvader en nu, jaren later, omgekomen bij een woningbrand. Het is te begrijpen dat Zonne alles op alles zet om haar nichtje uit de handen van de biologische vader te houden. Hiervoor moet ze wel een prijs betalen: de roddeljournalistiek komt Zonnes achtergrond te weten.

De moeder in het verhaal is moeilijk te begrijpen. Ze lijkt haar ogen te sluiten voor het leed dat haar dochters wordt aangedaan. Aan het einde van het boek wordt duidelijk dat haar tweede man ook háár leven heeft vergald. Op de laatste pagina’s wordt vervolgens nog duidelijk dat Zonne ervoor kiest haar partner Sander de deur te wijzen; ze vindt dat ze niet van hem kan verwachten een vaderfiguur voor Lotte te worden.

Al met al een hoop drama. Helaas kon Zonne – en daarmee Japin – mijn hart niet stelen. Een aantal zaken stoorden me in het boek. Zoals het eindeloos uitgewerkte idee van bespied worden en vervolgens in de spotlight gaan staan (wat mij betreft spreekt de titel al voor zich). Ook vond ik de conversaties niet authentiek. En alleen al de naam Zonne stuitte me tegen de borst, daarmee was de toon eigenlijk al gezet. Hierdoor heb ik niet van Japins schrijfstijl kunnen genieten.