In oktober 2012 overleed de veelvuldig bekroonde vertaler, schrijver en dichter Bernlef. In 1959 debuteerde hij met een dichtbundel, maar het grote publiek leerde hem kennen door zijn roman Hersenschimmen die in 1984 werd gepubliceerd. In deze roman, maar zeker ook in zijn andere werk, speelt het thema herinneren een grote rol. Bernlef beschrijft vaak geïsoleerde eenlingen, denk bijvoorbeeld aan het Boekenweekgeschenk van 2008, de novelle De pianoman.

Kort voor zijn onverwachte dood stuurde Bernlef zijn uitgever alle voltooide manuscripten die hij nog in portefeuille had. Eén ervan was deze verhalenbundel, die hij zelf de titel Wit geld meegaf. De bundel bestaat uit twee delen: het eerste gedeelte bevat zes korte verhalen over mensen die een doel najagen, maar daar maar matig in slagen. Bernlef weet met  weinig woorden een karakter te schetsen en een sterk beeld te scheppen. De verhalen zijn ontroerend en troostrijk. Het tweede gedeelte van de verhalenbundel bestaat uit zowel een kort als een lang verhaal, waarin jazz en de Tweede Wererloorlog belangrijke motieven zijn. De meeste aandacht in de verhalen gaat naar het onzekere handelen van de personages.

Ze had het gevoel dat er iets tussen geschoven was, iets tussen de wereld en haarzelf. Niet meer dan een vage notie was het, nauwelijks omlijnd en maar half bewust. Maar misschien kwam dat gevoel wel van binnenuit, beeldde zij zich alleen maar dingen in. Ze keek om zich heen, naar de tafel voor het raam met een oranje aardewerken fruitschaal. Ik moet appels kopen, dacht ze en liet haar ogen verder door de kamer dwalen. De kunstkalender aan de muur met een reproductie van een schilderij van een hooischelf. Monet. De letters onder de afbeelding gaven aan dat het juni was. Ze kneep haar ogen tot spleetjes en zocht de datum van vandaag: maandag 16. In een hoek van de kamer zoemde een vlieg. Ze draaide haar hoofd in de richting van het geluid maar zag hem niet. Zat waarschijnlijk doodstil tegen de muur of vensterbank geplakt en wreef zijn voorpootjes tegen elkaar. Hij weet dat ik naar hem kijk, dacht ze. Ze staarde naar de lichtblauwe sokken aan haar voeten. Ik zou nieuwe schoenen kunnen gaan kopen, dacht ze, maar schoof die gedachte meteen terzijde. Zonde van het geld. (Begin van het verhaal ‘De dingen’, p. 69)

Liefhebbers van Bernlef zullen deze verhalenbundel zeker weten te waarderen. Bernlefs stijl is, zoals de lezer van hem gewend is, poëtisch en beschouwend. Zelf las ik naast bovengenoemde titels de roman Eclips (1993) – een boek dat zeker indruk op mij maakte -, maar daar bleef het bij. Daarom was deze verhalenbundel voor mij in zekere zin een wake-up-call: ik lees veel recente romans, maar laat ik vooral niet vergeten dat de Nederlandse literatuur veel begenadigde auteurs kent. Af en toe een ‘oude’ schrijver oppakken is zeker de moeite waard. Voor wie het werk van Bernlef niet kent, is Wit geld een mooie eerste kennismaking met het omvangrijke oeuvre van één van Nederlands grootste schrijvers. Het genre van het (korte) verhaal is daar uitstekend voor geschikt.

Volg dit blog via Bloglovin’, Facebook of Twitter door op de onderstaande buttons te klikken of vul in de rechterzijbalk je e-mailadres in, klik op ‘Inschrijven’ en ontvang van iedere blogpost een bericht!