Recensie | Franca Treur — De woongroep
De tweede roman van Franca Treur heet De woongroep (2014). In de prospectus werd het boek aangekondigd onder de titel Het nieuwe vuur. ‘Ik kan wel wat nieuw vuur gebruiken,’ zegt hoofdpersonage Elenoor aan het begin van het boek. Ze verwijst daarmee naar een ritueel van de Azteken waarbij iedereen zijn eigen vuur moest doven en nieuw vuur moest halen bij een tempel. Elenoor (28 jaar oud, vriendin van Erik en content manager van beroep) verlangt naar een betekenisvol leven. Zij hoopt het te vinden in een idealistische woongroep in Amsterdam-Oost.
Het boek begint met een passage waarin Elenoor en Erik op kraamvisite zijn bij vrienden. Het is een ongemakkelijk bezoek en de aanleiding voor Elenoor om het roer om te gooien. Het idee – een jong, huiselijk gezinnetje, dat ‘het leven ten volle snapt en omarmt’ – benauwt Elenoor. Ze heeft moeite met zich te binden; het dertigersdilemma grijpt haar bij de strot. Daarom neemt ze een radicaal besluit: ze gaat in een woongroep wonen. Elenoor denkt dat die mensen wel weten hoe je zin moet geven aan het leven. De woongroep vertoeft in een voormalig weeshuis. Elenoor doet mee aan de acties die op afstand door voormalig bewoonster Katelijne worden geregisseerd. Niemand lijkt er gelukkiger van te worden. Wanneer een huisgenoot, Alexander, plotseling verdwenen is, lijkt Elenoor haar doel te hebben gevonden: ze zet alles op alles om hem terug te vinden. Toch lukt het haar niet los te komen van Erik.
De woongroep raakt steeds drukker bezet en neemt het niet zo nauw met de idealen. Ik vond de personages behoorlijk karikaturaal neergezet. Ook Erik bleef een stereotype. Alleen Elenoor maakt een verandering door. In haar zoeken naar een bestemming kun je je gemakkelijk met haar identificeren. Ze is zoekende en dat is voor velen een herkenbaar probleem. Het is fascinerend dat iemand die ‘alles’ lijkt te hebben, toch ontevreden is met zichzelf en zijn bestaan.
Elenoor gooit zichzelf in het diepe en komt daardoor in allerlei nieuwe situaties terecht. Dat levert soms komische passages op: de protestacties zijn, hoewel goedbedoeld, knullig. Bepaalde beschrijvingen in het boek vond ik heel sterk, Treur weet Elenoors gevoelsleven met de juiste woorden weer te geven. Een voorbeeld hiervan is het onderstaande fragment uit De woongroep, voorgelezen door de schrijfster zelf op de Jonge Schrijversavond 2013.
De woongroep is niet zo spannend, maar blijft toch boeien. Met Elenoor loopt het anders af dan je aanvankelijk zou voorspellen. Het credo ‘eind goed, al goed’ is hier voor meerdere interpretaties vatbaar. De toon van het boek is licht – er valt een hoop te lachen – ondanks dat het een zwaar thema betreft. Je bestemming vinden blijkt moeilijker dan gedacht, misschien moeten we het gewoon niet zo ver van huis zoeken.
3 comments