Een dwaze maagd (1959) van Ida Simons (1911-1960) behoort tot de bestverkochte boeken van de afgelopen periode. Wie had dat gedacht van een boek dat al ruim vijftig jaar oud is? Uitgeverij Cossee bleek met deze heruitgave een parel in handen te hebben. Nooit eerder hoorde ik van deze schrijfster en haar werk; dit zal te maken hebben met haar vroege dood, een jaar na de publicatie van haar debuutroman. Ida Simons stond aan het begin van een succesvolle schrijversloopbaan getuige dit boek; Een dwaze maagd is een bijzonder mooie roman.

Het boek gaat over een Joodse familie, woonachtig in Den Haag tijdens de jaren twintig van de vorige eeuw. De ik-verteller is Gittel, een getalenteerd, maar naïef meisje. De relatie tussen Gittels ouders staat geregeld onder druk, daarom verblijven de twaalfjarige Gittel en haar moeder regelmatig in Antwerpen waar de beide oma’s, grootmoeder en oma Hofer, wonen. Om economische redenen vertrekt het gezin op een gegeven moment naar Duitsland, in de hoop daar een toekomst op te bouwen. In Den Haag, Antwerpen en Berlijn zoekt Gittel haar weg tussen alle zelfbewuste volwassenen die ze ontmoet. Haar fantasiewereld is daarbij een welkome afleiding.

Dankzij haar goede pianospel komt Gittel in Antwerpen in contact met de welgestelde familie Mardell. Gittel raakt bevriend met de veel oudere dochter van dit gezin, Lucie. Deze jonge vrouw neemt Gittel mee de stad in, en meneer Mardells kantoorbediende Gabriel vervult daarbij de rol van toegewijde gids. Tijdens een gesprek met meneer Mardell krijgt de goedgelovige Gittel een waarschuwing mee: groei niet op tot ‘een dwaze maagd’. Meneer Mardell vreest dat zijn jonge vriendin niet weerbaar genoeg zal zijn. Maar Gittel vindt de wijze maagden uit de parabel ‘rotmeiden’ en voegt daaraan toe: ‘Laat mij maar een dwaze maagd zijn.’

De stijl van Simons is verrassend fris, licht en leesbaar. De ondertoon is tragisch, maar het verhaal wordt op een ironische, meesmuilende manier verteld, waardoor je als lezer voortdurend zit te glimlachen. Bijvoorbeeld om oom Wally die zichzelf regelmatig ‘een document laat toekomen’ waarin hij onontkoombare voorspellingen doet. Of de Berlijnse pianolerares mevrouw Knieper en haar zoontje, wonderkind Hänschen.

Gittel wordt door schade en schande wijs. Ze raakt haar kindse fantasie kwijt en moet ondoordacht gedrag zuur bekopen. Haar vriendschappen met Lucie en met meneer Mardell blijken om verschillende redenen onhoudbaar. Haar ouders keren gedesillusioneerd terug naar Den Haag en zelfs Rosalba, de trouwe huishoudster van haar grootmoeder, blijkt achteraf onbetrouwbaar. Kortom, Gittel krijgt in korte tijd belangrijke levenslessen te verwerken.

Ondanks het bittere einde, is Een dwaze maagd geen treurig boek. Integendeel: de vele kleurrijke personages zijn uitermate vermakelijk en Gittel is een meisje dat een ieder in zijn hart zal sluiten. Daarnaast geeft het boek een prachtig inkijk in het leven van bemiddelde Joodse gezinnen aan het begin van de twintigste eeuw. Het tragikomische verhaal zal vele lezers weten te bekoren. Nieuwsgierig? Het humoristische begin van Een dwaze maagd kun je hier lezen. Doen!