Het is april 1945, het zuiden van Nederland is bevrijd. De zeventienjarige Harry Akkermans meldt zich aan als oorlogsvrijwilliger om te strijden tegen de bezetters. In de Verenigde Staten wordt hij opgeleid tot marinier, met het idee ‘te vechten vanuit het vuur van rechtvaardigheid’ (p. 141). Maar wanneer Duitsland en Japan capituleren, komt Harry in een andere oorlog terecht: hij wordt met zijn eenheid naar Nederlands-Indië gestuurd en belandt in een koloniale strijd.

Journaliste Ilse Akkermans vertelt in Bestemming Soerabaja (2014) op meeslepende wijze over de lotgevallen van haar vader tijdens zijn verblijf in Indië; een periode uit zijn leven waar hij lange tijd niet over sprak. De confrontaties met de Indonesische vrijheidsstrijders zijn niet alleen levensgevaarlijk, maar ze verwarren Harry. Waarom moet hij zijn leven in de waagschaal stellen? Liever keert hij ongehavend terug naar huis en laat hij het soldatenleven achter zich.

Bestemming Soerabaja is meer dan een onthutsend verslag over de roerige Bersiap-periode. Uit haar vaders reiskoffer diepte Akkermans vele ontroerende brieven op die Harry en zijn familieleden elkaar schreven in de bijna drie jaar die hij van huis was. Samen met dagboekfragmenten vormt deze briefwisseling de basis van dit indrukwekkende boek. De brieven van Harry’s vader laten de lezer voelen hoe het is om je oudste zoon voor langere tijd te moeten missen en verontrustende berichten over zijn situatie te vernemen, terwijl het dagelijkse leven na de oorlog weer opgepakt moet worden:

Beste Henri [Harry], ik heb deze week een nieuwe Philips-radio meegebracht uit Rotterdam, die brengt nogal wat gezelligheid in huis. Yvonne was er in het begin bang van, maar dat is nu al beter. Ze danst nu op de muziek. Henri, schrijf toch dikwijls. Wij hopen dat als ons huis over enkele weken klaar is, u weer thuis bent. Dan kun je na een beetje uitgerust te zijn mee aan de slag. Maar nooit meer om Indië. De strijd om het bestaan is veel schoner, dat is het levensdoel waarmee je alles bereiken kunt. Je vader, die zijn zoon in het hart draagt en op hem hoopt. (p. 171)

Harry’s terugkomst werd keer op keer uitgesteld – de bloedige strijd ging door – en naarmate de tijd verstreek, twijfelde de jongeman zelf aan zijn ‘thuisvaart’. De Nederlandse kranten gaven een volkomen verkeerd beeld van de gang van zaken in de Oost; er was een politiek spel gaande, zo ondervond Harry. Bovendien bood Nederland door Harry’s lange afwezigheid steeds minder perspectief. Zou hij, na al die jaren, nog wel een gewoon burgerbestaan kunnen leiden? Maar het gemis van zijn familie en het idee in Indië te worden geofferd voor verkeerde doelen, deden hem toch verlangen naar huis…

Ilse Akkermans heeft met dit boek het ingrijpende verhaal van haar vader verteld. Een verhaal vol traumatische ervaringen waar men in het naoorlogse Nederland geen oren naar had. Zelf wilde Harry na zijn terugkeer ook niets meer van ‘Indië’ weten, hij vertelde niemand wat hij had meegemaakt en zocht geen contact met kameraden. Pas veel later hield hij zich weer bezig met herdenkingen en kreeg hij belangstelling voor zijn eigen geschiedenis. Bestemming Soerabaja geeft hem en zijn kameraden de erkenning die hun toekomt.

Akkermans vertelwijze is empathisch en ze doseert de feiten, waardoor Bestemming Soerabaja een uitermate boeiend boek is. Dit schrijftalent zal ze van haar grootvader hebben: zijn brieven aan z’n zoon raken iedere lezer!

Bekijk hieronder de boektrailer van Bestemming Soerabaja.