Terwijl ik naar mijn vakantiebestemming treinde, las ik een toepasselijk boek, namelijk Reisoefeningen (2013) van Ingmar Heytze. Of misschien juist helemaal níet toepasselijk, want uit de ondertitel en achterflap blijkt dat de Utrechtse dichter hierin een openhartig verslag doet van zijn reisangst, of beter gezegd: reiswee. Waar voor mij reizen ontspannend werkt, was het voor Heytze buitengewoon stressvol.

Reisoefeningen bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het eerder gepubliceerde Scooterdagboek (2007) waarin Heytze er bijna dagelijks op uittrekt en zo van zijn fobische angst probeert af te komen. Het einddoel van deze ritten is het bereiken van de zee. Maar die ligt niet in Heytzes ‘groot Utrecht’, zoals hij de stad en de omliggende dorpen noemt. Uit de dagboekstukjes blijkt hoe zwaar het is om een fobie te hebben. Angst is moeilijk te begrijpen, laat staan te genezen. Hoewel het halen van zijn motorrijbewijs Heytze een grotere actieradius en een bepaald gevoel van vrijheid geven, lijken genezing en de zee op sommige momenten ver weg.

Angst is bevriezing, de afgrijselijke onmogelijkheid tot het verstrijken van de tijd en het gebeuren van de dingen. De horror ervan is onbeweeglijkheid. Angst is het testbeeld van het bestaan. (p. 70)

Het eerste deel eindigt wanneer de dichter in zijn eigen woorden ‘halverwege’ is. Zeven jaar later schrijft Heytze deel 2, genaamd ‘Vluchten of vechten’. Daarin beschrijft de dichter hoe het hem de jaren daarna is vergaan. Hij haalt zijn rijbewijs (wat ‘even schakelen’ is) en komt in contact met psychiater Bram Bakker die hem aanspoort om andere vormen van therapie uit te proberen. Een mental coach leert Heytze dat hij zelf de eigenaar van zijn gedachten, emoties en handelingen is. Dat idee én logisch denken stellen Heytze in staat om zijn angstwezen te temmen. Sporten met fietsvriend Rienk en de auto van zijn vader brengen hem verder dan ooit. Zelfs tot Antwerpen en Zandvoort. Na ruim vijftien jaar heeft hij zichzelf genezen door zich weer vrij te voelen tijdens het reizen.

Na het lezen van dit boekje blijft een fobie nog steeds een raadselachtig fenomeen. Vluchten brengt geen oplossingen, maar vechten tegen de angst werkt ook niet altijd. Wat ik wel heb geleerd is dat de vrijheid die ik ervaar bij het reizen een groot goed is.