Recensie | Sander van Leeuwen — Liever geen applaus voor ik leef
Prozadebuten van (jonge) Nederlandse auteurs: ik heb er een zwak voor. Ik geef het werk van beginnende schrijvers graag een kans, zo ook dat van Sander van Leeuwen. Via Mustreads las ik over zijn ‘coming-out als wannabe schrijver’, zijn succes op het inmiddels ter ziele gegane TenPages.com en hoe het daarna verder ging. Zou zijn eersteling Liever geen applaus voor ik leef net zo’n droomdebuut zijn als bijvoorbeeld Jaap Robbens Birk (2014)?
Liever geen applaus voor ik leef (2015) is geschreven vanuit het perspectief van de 24-jarige Thomas. Het leven valt hem vies tegen: na zijn studie lukt het Thomas niet een geschikte baan als sociaal psycholoog te vinden. Daarom ligt hij overdag in bed en werkt hij in de avonduren als schoonmaker. Thomas woont samen met Eva, maar hun relatie is precies geworden zoals ze het níet wilden (ze blijven enkel bij elkaar vanwege afspraken en herinneringen). Thomas is neerslachtig en het lukt hem niet om zijn situatie te veranderen. Wanneer hij op een dag uit het niets een brief krijgt van ene Anna – een meisje uit Schotland -, wordt hij wakker geschud. Er ontstaat een correspondentie tussen de twee, maar van een vrolijke briefwisseling is geen sprake. Anna doet Thomas denken aan zijn jeugdvriend Frank die depressief was en zichzelf van het leven beroofde. Uit Anna’s brieven blijkt dat ze steeds gedeprimeerder raakt. Op een gegeven moment besluit ze te stoppen met schrijven. Voor Thomas zit er dan maar één ding op: hij gaat op reis, naar Anna.
Hier eindigt het eerste zwaarmoedige deel van Liever geen applaus voor ik leef. Als lezer moet je echt even doorzetten, je zou er zelf bijna somber door worden! (Wat natuurlijk best knap is van de auteur: hij weet de stemming van zijn personages wel heel goed over te brengen op de lezer.) Gelukkig is het tweede deel van de roman prettiger. Er zit meer vaart in het verhaal. Eindelijk onderneemt Thomas actie. Je reist met hem mee door Schotland en samen met hem word je steeds nieuwsgieriger naar Anna. Wie is dat meisje en hoe gaat het nu met haar? En waarom schreef ze juist Thomas over haar gevoelens?
Dan volgt er een verrassende plotwending die ervoor zorgt dat de spanning toeneemt. Ook de proloog van het verhaal, die aanvankelijk veel vragen oproept, wordt daardoor helder. Door de gebeurtenissen in Schotland is Thomas in staat zijn eigen leven meer sturing te geven. Althans, dat suggereert het hoopvolle slot van het boek. Hoewel het plot dus onvoorspelbaar is, vond ik het toch wat mager; écht diepgang heeft de roman wat mij betreft niet. Ik zou Liever geen applaus voor ik leef dan ook zeker niet iedereen aanraden. Ik denk dat het vooral jongeren aanspreekt die zelf worstelen met het thema van de zin van het leven. Van Leeuwens toegankelijke manier van uitdrukken zal daaraan ook zeker bijdragen.
Zelf was ik niet bijzonder onder de indruk van de schrijfstijl. Hoewel er af en toe mooie beeldspraak werd gebruikt, betrapte ik de auteur hier en daar op een cliché. Ook vond ik de tientallen quotes uit songteksten te veel van het goede. De truc om een bepaalde passage naar een hoger niveau te tillen door het aanhalen van muziek werkt niet keer op keer.
Kortom, ik ben gematigd enthousiast over Liever geen applaus voor ik leef. Het is zeker niet slecht geschreven en het verhaal is doordacht. Maar het is niet het droomdebuut waarop ik hoopte.