Recensie | Victor Meijer — Snoepreis
In Snoepreis (2013), de tweede roman van Victor Meijer, is een jongetje van tien de verteller. Deze Boris moet met lede ogen toezien hoe zijn ouders midden op straat ruziemaken. Dat levert deze schitterende openingsscène op:
Mijn moeder lag op straat, met haar nek op een van de tramrails. Ze schreeuwde: ‘Me mato, me oyes. Me mato!’ wat Ik maak me van kant, hoor je? Van kant! betekent.
Mijn vader hield mij aan de hand vast en zei tegen haar: ‘Ik ken je niet. Ik weet niet wie jij bent.’
We waren op de Overtoom in Amsterdam. In de verte kwam tram 1 aandenderen. Zij bleef liggen – hij liep met stevige passen naar huis, trok mij mee, terwijl mijn voeten de grond niet meer voelden.
Mijn vader was een moordenaar. Zonder een vinger uit te steken had hij haar door de tram laten overrijden. Hij glimlachte en zei: ‘Niks van aantrekken.’
Ze kwam thuis. Mijn vader zei niks. Zij zei niks. En ik wist niks te zeggen. In de keuken begon ze het eten klaar te maken, alsof alles normaal was en ze dagelijks uit de dood opstond. (p. 5-6)
De ruzies culmineren in ‘De Avond waarmee alles eindigde en tegelijkertijd begon’ (p. 6). De moeder van Boris neemt hem mee naar haar familie in Spanje, zonder dat zijn vader daarvan op de hoogte is. Voor Boris is dit aanvankelijk één grote belevenis. Hij krijgt onderweg bij ieder tankstation snoepgoed en komt op avontuurlijke plekken terecht. Maar als snel raakt Boris in dit zwervende, onzekere bestaan verloren: zijn snoepverslaving neemt ernstige vormen aan en zijn fantasie slaat op hol. De reis naar Spanje blijkt toch geen snoepreisje.
In dit dit interview wordt duidelijk dat Victor Meijer zelf als kind door zijn moeder is ontvoerd. De auteur heeft het verhaal bewust geschreven vanuit het perspectief van Boris. Ik begrijp de tactiek: de lezer vereenzelvigt zich zo met de tienjarige jongen en daardoor wordt de tragiek van het verhaal extra voelbaar. Boris is slachtoffer in een vechtscheiding en wil natuurlijk loyaal blijven aan zijn vader, maar tegelijkertijd zijn moeder niet teleurstellen. Maar wanneer het verhaal vanuit de moeder verteld was, zou ik het waarschijnlijk intrigerender hebben gevonden. Want waarom onttrek je je kind aan zijn vader? En waarom laat je je kind leugenachtige telefoontjes plegen? Ik had het knap gevonden als Meijer het handelen van de moeder aannemelijk had gemaakt.
Maar goed, dat zou een ander verhaal opleveren. Nu hebben we te maken met Boris en het wereldbeeld van een tienjarige. Dat levert soms aardige passages en mooie inzichten op. Bepaald gedrag van Boris is nogal ongewoon, maar de verklaring zal gezocht moeten worden in het feit dat zijn ouders uit elkaar zijn. Aan wat Boris beleeft, merk je dat het de verkeerde kant op gaat. Op een gegeven moment realiseert Boris zich dat ook en zegt hij tegen z’n moeder: ‘Ik ben te veel voor je’. Ineens geeft de moeder haar getouwtrek op. Vanwaar deze omslag? Was de auteur klaar met het verhaal?
Hoewel het zeker geen eind-goed-al-goed-verhaal is, vond ik het einde wat abrupt. Maar ik heb het boek met plezier gelezen: er zit veel vaart in het verhaal en de beschrijvingen van alle plaatsen en personen onderweg zijn kleurrijk. Ben je benieuwd geworden naar Snoepreis? Op de website van uitgeverij Meulenhoff kun je een inkijkexemplaar (pdf) downloaden en alvast de eerste zeventien pagina’s lezen. Zet jij dit boek op je leeslijstje?
